Қуръонда зикр қилинган ҳурматли – улуғланган, муқаддас ойлар қайсилар ва бу ойларнинг ҳурматини сақлаш нимадан иборат?

Жавоб
Зулқаъда, Зулҳижжа, Ражаб ва Муҳаррам. Уришиш манъ қилинган.
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِندَ اللّهِ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ
«Сендан ҳаром ойда уруш қилиш ҳақида сўрарлар. «Унда уруш қилиш катта гуноҳ. Аллоҳнинг йўлидан тўсиш, Унга куфр келтириш, Масжидул Ҳаромдан тўсиш, унинг аҳлини ундан чиқариш Аллоҳнинг ҳузурида энг катта гуноҳдир. Фитна ўлдиришдан каттароқдир», деб айт» (Бақара, 217).
ثلاثة سرد : ذو القعدة للقعود عن القتال ، وذو الحجة للحج ، والمحرم لتحريم القتال فيه ، وواحد فرد وهو رجب لترجيب العرب إياه أي لتعظيمه
«Учтаси пайдар-пай: зулқаъда – уришишдан ўтирилгани (тўхталгани) учун; зулҳижжа – ҳаж учун; муҳаррам – унда уришиш ҳаром бўлгани учундир. Биттаси алоҳида, у ражаб – араблар унга таъзим қилгани учун» («Тафсири Насафий» 1/443).

Қўшимча далил ва маълумот.
Имом Бухорий ривоятида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳажжатул вадоъда ҳурматли ойлар ҳақида бундай деганлар:
« الزَّمَانُ قَدِ اسْتَدَارَ كَهَيْئَتِهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ ، السَّنَةُ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا ، مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ، ثَلاَثَةٌ مُتَوَالِيَاتٌ ذُو الْقَعْدَةِ وَذُو الْحِجَّةِ وَالْمُحَرَّمُ ، وَرَجَبُ مُضَرَ الَّذِى بَيْنَ جُمَادَى وَشَعْبَانَ »
«Замон еру осмонлар яратилган кундаги ҳайъатидек айланиб тураверади. Йил ўн икки ойдир. Улардан тўрттаси ҳурматлидир. Учтаси пайдарпай: зулқаъда, зулҳижжа ва муҳаррам. Музар (қабиласи)нинг ражаби эса икки жумод билан шаъбоннинг орасида» (Бухорий, 3197-рақамли ҳадис).

Юқоридаги ояти карима мансух бўлган («Тафсири Насафий». 1-жузъ, 108-бет).
Яъни  агар кофирлар бошлаб тегадиган бўлишса, ҳаром ойларида уларнинг тегиниши миқдорича уришиш мумкин:
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ {بقرة194}
«Ҳурматли  ой ҳурматли  ойға муқобилдур ва ҳамма ҳурматли  нарсалар бир-бирлариға муқобилдур. Ҳар ким сизларға таадди қилса, сизлар ҳам анға ул сизға қилган таадди баробарида таадди қилинглар. Ва Аллоҳ таолодин қўрқинглар. Ва билингларки, Аллоҳ таоло, албатта, сақлангувчилар иладур» (Бақара, 194).
Кейинчалик мазкур оят ҳам умуман мансух бўлган. Яъни  мана бу ояти карима билан:
فَإِذَا انسَلَخَ الأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُواْ الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُواْ لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَآتَوُاْ الزَّكَاةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ {5}
«Бас, ҳаром ойлар чиққанда мушрикларни қаерда топсангиз, ўлдиринглар, тутинглар, қамал қилинглар ва уларни ҳар жойда пойланглар. Агар тавба қилсалар, намозни тўкис адо этсалар ва закотни берсалар, йўлларига қўйиб юборинглар. Албатта, Аллоҳ мағфиратли ва раҳмли Зотдир» (Тавба, 5).