Инсониятнинг турли халқлар, миллатлар, эл-элат ва қабилалар қилиб яратилишининг ҳикмати нимада?

Жавоб
Ўзаро танишув орқали маърифат ҳосил қилиш:
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ
عَلِيمٌ خَبِيرٌ {13}
«Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳнинг ҳузурида энг ҳурматлигингиз энг тақводорингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор Зотдир» (Ҳужурот, 13).
Қўшимча маълумот:
«Тафсири Бағавий»да келишича, юқоридаги ояти карима Собит ибн Қайс (розияллоҳу анҳу) борасида нозил қилинган. У билан Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ораларида мана бу суҳбат бўлиб ўтган:
فقال: انظر في وجوه القوم فنظر فقال: ما رأيت يا ثابت؟ قال: رأيت أبيض وأحمر وأسود، قال: فإنك لا تفضلهم إلا في الدين والتقوى، فنزلت في ثابت هذه الآية،
«Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) унга дедилар: «Одамларнинг юзларига боқ!» У қаради. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам): «Нимани кўрдинг, эй Собит?» дедилар. У: «Оқ, қизил ва қора ранглиларни кўрдим», деди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) марҳамат қилдилар: «Албатта, сен ҳам улардан афзал эмассан. Фақат дину тақвода афзал бўлишинг мумкин». Бас, бу оят Собит ҳақида нозил қилинди («Тафсири Бағавий» 7/347).
Оятда келган «шуъуб» (شعوب) калимаси «шаъб»нинг кўплиги бўлиб, шох, шохча маъносидадир. Бунда халқларнинг энг аввалги бўлиниши назарда тутилади. Масалан, Рабиъа, Музар, Авс, Хазраж каби. Оятдаги «қабоил» (قبائل) эса «қабила»нинг кўплиги бўлиб, «шуъуб»дан пастроқда бўлади. Масалан, Рабиъадан Бакр, Музардан Тамим қабиласи юзага келганидек. «Қабоил»дан пасти «амоир» (عمائر) бўлади, у «амора»нинг кўплиги. Масалан, Бакр қабиласидан Шайбон, Тамимдан эса Дорим чиққанидек. «Амоир»дан «бутун» (بطون) пайдо бўлади, у «батн»нинг кўплиги. Қурайшдан Луайй юзага келганидек. «Бутун»дан пасти «афхоз» (أفخاذ) бўлади, у «фахз»нинг кўплиги. Луаййдан Бани Ҳошим тарқалганидек. Шундан сўнг «фасоил» (فصائل) «фасила»нинг кўплиги ва «ашоир» (عشائر) «ашира»нинг кўплиги бўлган тармоқлар келади. Ҳошимийлардан Бани Мутталиб, ундан эса Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ва аҳли байт тарқалганидек («Тафсири Бағавий» 3/347-348). Охирги даражани Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг ўзлари «байт» деб атаганлар («Тафсири Олусий» 16/112). «Тафсири Байзовий»да бундай тартибда берган:
فخزيمة شعب، وكنانة قبيلة ، وقريش عمارة ، وقصي بطن ، وهاشم فخذ ، وعباس فصيلة .
«Демак, Хузайма шаъб, Кинона қабила, Қурайш  амора, Қусайй батн, Ҳошим фахз, Аббос фасила бўлади» («Тафсири Байзовий» 5/216).