Қуръонда келган «Байтул-маъмур» нима?

Жавоб:
Қуръонда «Байтул-маъмур»га қасам ичилган:
وَالْبَيْتِ الْمَعْمُورِ {4}
«Ва обод уй билан қасам» (Тур, 4).
Бу жойдаги «Обод уй»дан мурод баъзи муфассирлар наздида Каъбадир. Жумладан, Ҳасан Таҳсин наздида ҳам шундай (Ҳасан Таҳсин. 536-бет).
Ҳожилар билан доим обод бўлгани учун «Обод уй»ни Каъба бўлиши мумкинлигини ҳам айтган (Тафсири Насафий, 4-жузъ. 190-бет).
Бироқ аксар тафсирларда келишича, у Каъбанинг тўғрисида самода (еттинчи осмонда) фаришталар тавоф қиладиган ибодатгоҳдир. Жумладан, «Тафсири Жалолайн»да бундай дейилган:
[والبيت المعمور] هو في السماء الثالثة أو السادسة أو السابعة بحيال الكعبة يزوره كل يوم سبعون ألف ملك بالطواف والصلاة لا يعودون إليه أبدا
«Обод уйга қасам» У учинчи ёки олтинчи ёхуд еттинчи осмонда Каъбанинг тўғри тепасидаги уй бўлиб, уни ҳар куни етмиш минг фаришта тавоф қилади ва намоз ўқийди, ўша фаришталарнинг навбати ҳеч қачон қайтиб келмайди» («Тафсири Жалолайн», 2-жузъ. 117-бет).
Қўшимча далил.
«Тафсири Ибн Касир»да келишича, Имом Бухорий ва Имом Муслим Исро ва Меърож воқеаси ҳақидаги узун ҳадиси шарифни ривоят қилган: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) «Байтул маъмур»ни еттинчи осмонда кўрганликларини ва «Тафсири Жалолайн»да келганидек, уни ҳар куни етмиш минг фаришта тавоф қилишларини ва унга қараб намоз ўқишларини, ўша фаришталарнинг навбати ҳеч қачон қайтиб келмаслигини баён қилган эканлар (Ибн Касир, 4-жузъ. 216-бет.).
Ибн Касир изоҳига қараганда, ўша «Байтул маъмур» еттинчи осмондагиларнинг Каъбасидир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) меърож воқеасида Иброҳим (алайҳиссалом)ни унга суяниб ўтирганларини кўрганлар. Зотан, Иброҳим (алайҳиссалом) ердаги Каъбанинг бонийларидан, шу амалларига мукофот тарзида «Байтул маъмур»га суяниб ўтиришга лойиқдирлар.